Phật giáo là một hình thức tâm linh phương Đông. Giáo lý Phật giáo, trên cơ bản, thường được đồng hóa với những lời dạy khác trên khắp thế giới, những giáo lý có thể được xem là “thần bí”. Phật giáo là một phần di sản trí tuệ chung của nhân loại, nhờ đó loài người đã thành công trong sự nghiệp chinh phục thế giới này, cũng nhờ đó con người đã đạt đến sự sống bất tử, hoặc cuộc sống bất diệt.Phật giáo như một tôn giáo .

Phật giáo như một triết lý . Diệt cái Ta và giáo lý Vô ngã . Chủ nghĩa bi quan căn bản . Sự bất tử . Những giá trị sống sót . Nền tảng chung – Hương vị pháp . Các tư liệu . Đưc Phật . Phật giáo tu viện – Tăng già . Những dòng chính của tư tưởng tu viện . Phật giáo Phổ thông – Địa vị cư sĩ . Phật giáo và quyền lực thế tục . Công việc của Chư Tăng . Ảnh hưởng của Cư sĩ . Tông phái trí tuệ xưa – Các giáo phái . Xá Lợi Phất . A La Hán . Thực hành . Kỷ luật đạo đức . Trí tuệ . Sự suy đồi . Đại thừa và học phái trí tuệ mới – Đại chúng bộ . Tiểu thừa và đại thừa . Sự phát triển của văn học . Những lý tưởng của Đại Thừa . Sự rỗng không . Giải thoát . Sự song hành . Phật giáo của niềm tin và sự sùng bái – Sự tiếp nhận niềm tin . Lịch sử văn học

Sau đây là vài đặc điểm phân biệt Phật giáo với các hình thức trí tuệ khác. Có hai loại :

Phần lớn cái được trao truyền lại như là “Phật giáo” không phải sự thực hành trí tuệ, mà là do điều kiện xã hội trong đó cộng đồng Phật tử sinh hoạt, do ngôn ngữ được sử dụng và do khoa học cùng thần thoại giữa những người sử dụng nó. Người ta phải phân biệt rõ sự kỳ dị lạ thường từ bên ngoài vào với những điều cơ bản của đời sống thiêng liêng, thánh thiện.

Có một số phương pháp để đạt giải thoát bằng thiền định mà truyền thống Phật giáo đã giới thiệu rõ ràng và đầy đủ hơn bất cứ nơi nào khác. Tuy nhiên, đây là vấn đề phần lớn tùy theo căn tính của mỗi người.

Đối với một người đã hoàn toàn tỉnh ngộ, Phật giáo có thể mang lại nhiều điểm hấp dẫn – như đang sống trong cõi thần tiên với những tư tưởng tinh vi, trong sự hoành tráng với những tác phẩm nghệ thuật đồ sộ, trong sự lộng lẫy, nguy nga với số tín đồ đông đảo, v.v… Từ căn bản, mặc dầu người ta có thể bị lôi cuốn bởi tính cao xa của Phật giáo khi người ta ứng dụng lời dạy của Phật, thế nhưng người ta chỉ có thể cảm nhận được giá trị đích thực của Phật giáo khi người ta ứng dụng lời dạy của Phật vào cuộc sống thực tế hằng ngày.

Các học phái Phật giáo phát sinh, như tôi sẽ cố gắng trình bày, là do những bất đồng quan điểm về cách tiếp cận mục đích của Phật giáo. Ngay từ đầu, trong giáo đoàn với những người có căn tính và khả năng khác nhau, một số đã đạt mục đích giải thoát cũng bằng các phương pháp khác nhau. Xá Lợi Phất nổi tiếng về trí tuệ, A Nan Đà về thành tín, Mục Kiền Liên về thần thông

(trích Lời tựa)

Mục Lục